آخرین اخبار
- ۷ توصیه مهم برای سلامت دانش آموزان در شروع سال تحصیلی
- مجلس تأثیر معدل در کنکور را تا سال ۱۴۰۶ به تعویق انداخت
- وزیر اقتصاد: نان با تایید وزارت کشور گران می شود
- نماینده مجلس: قوه قضاییه مخالف لایحه حجاب و عفاف است/ قالیباف: کتبا موافقت کرده اند
- یک فروند پهباد در گرگان سقوط کرد
تاریخ : امروز شنبه ۰۱ مهر ۱۴۰۲
از دست‌اندازهای شانگهای تا تنگناهای اقتصادی
چالش‌های ایران در آسیای مرکزی
اخبار جهان-تورکمن‌نیوز- کارشناس روس گفت: فعالیت سیاسی و دیپلماتیک ایران در آسیای مرکزی به طور چشمگیری کاهش یافته و در برخی موارد تنها به مبارزه با قاچاق، تروریسم و افراط‌گرایی محدود شده است.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی اخبار ترکمن، به نقل از «کانتورک»، «ایگور پانکراتنکو» کارشناس روس و شرق شناس در رابطه با سازمان شانگهای گفت: برای ایران ورود به سازمان شانگهای نمی‌تواند از اولویت‌های سیاست خارجی باشد زیرا سیاست خارجی این کشور دارای بعد وسیع‌تری است.
پانکراتنکو در ادامه گفت: قبول هند و پاکستان به عضویت دائم این سازمان پدیده و عملی منفی است زیرا روابط بین این ۲ کشور همواره دور از دوستی و تفاهم بوده و «دهلی نو» و «اسلام آباد» مخالف یکدیگر هستند.
وی ادامه داد: دوم اینکه، سهام دار اصلی سازمان شانگهای،چین است که با دهلی نو روابط تنشج زا و تیره‌ای دارد.
این کارشناس افزود: شور و اشتیاقی که رهبران هند برای مهار کردن سیاست چین از خود نشان می‌دهند توسط آمریکا هدایت می‌شود و دهلی نو در رابطه با طرح ابتکاری «پکن» در «یک کمربند – یک جاده» بسیار محتاطانه واکنش نشان می‌دهد، ضمن اینکه این طرح مخالفین زیادی دارد.
پانکراتنکو تصریح کرد: ورود هند به سازمان شانگهای در دستان روسیه و قزاقستان بود انگیزه آنان برای این اقدام بسیار شفاف بود هم برای حفظ تعادل، و هم برای تضعیف نفوذ چین که این موقعیت هم اکنون فراهم شده و در واقع یکی از نتایج ورود دهلی نو به سازمان شانگهای سرد شدن نقش پکن در این سازمان است.
وی افزود: اگر چه به طور رسمی نشان داده نمی‌شود ولی در واقع در سال‌های اخیر سیاست چین به طور انحصاری در این سازمان تنها متکی به تماس‌ها، ارتباط‌ها و دیدارهای دوجانبه با کشورهای عضو این سازمان بوده است.
این کارشناس اظهار داشت: قبل از توافق نامه «وین» و حتی یک سال بعد از امضای آن طرف ایرانی می‌خواست به سازمان شانگهای ملحق شود زیرا آن زمان ورود به این سازمان را راهی برای خروج از برخی فشارها به ویژه در رابطه با مسائل اقتصادی می‌دانست.
پانکراتنکو ادامه داد: ولی حالا روسیه و قزاقستان به این موضوع وارد شدند و به اسناد و قوانین موجود در سازمان شانگهای تکیه کردند که عنوان شده بود پذیرش کشوری که تحت تحریم بین‌المللی است به عنوان عضو دائمی سازمان امکان پذیر نیست.
وی افزود: در واقع حالا هم که وضعیت تغییر کرده «مسکو» و «آستانه» همچنان به این استدلال پایبند هستند ضمن اینکه تاجیکستان نیز به آنها اضافه شده بنابراین هر کشوری دلایل خودش را دارد و همین پارادوکس‌ها مانع اصلی برای عضویت دائم ایران در سازمان شانگهای هستند.
اولویت‌های ایران در منطقه
پانکراتنکو اظهار داشت: فعالیت سیاسی و دیپلماتیک ایران در آسیای مرکزی به جز افغانستان به طور چشمگیری کاهش یافته است.
این کارشناس گفت: در زمینه اقتصادی ایران قادر به رقابت با چین و ترکیه نیست ولی کشورهای منطقه در شرایطی هستند که نیاز به وام‌های ارزان دارند و برای «تهران» و بازرگانان آن که در اثر تحریم ضعیف شدند معاملات سطح بالا مقدور نیست.
وی ادامه داد: اما از نظر سیاسی بعد از اینکه علاقه‌مندی آمریکا نسبت به آسیای مرکزی ضعیف شد ایران تصور کرد که حداقل در آینده نزدیک تهدیدی برای این کشور وجود نخواهد داشت.
پانکراتنکو افزود: باید این واقعیت را پذیرفت که تهدید اصلی برای ایران از طرف آسیای مرکزی نیست.
وی ادامه داد: تهران اقرار می‌کند که دیپلماسی این کشور با آسیای مرکزی در حاشیه قرار گرفته و دولت «حسن روحانی» راضی است که کشورهای پسا شوروی در آسیای مرکزی بی طرف هستند.
این کارشناس افزود: امنیت از همه مهمتر است اگر چه فاکتورهای دیگر نیز به نوبه خود مهم هستند اما مقامات ایران ارزیابی واقع بینانه خود را به سیاست خارجی معطوف کردند و دقیقا منابعی که تهران بتواند در آسیای مرکزی آنها را شناسایی کرده تا بتواند حضور خود را در منطقه گسترش دهد برای این کشور سخت شده است.
وی گفت: امروز وظیفه مهم تهران همکاری با کشورهای آسیای مرکزی است تا بتوانند در سایه این همکاری موانع محکم بر سر راه مبارزه با تروریسم ، افراط گرایی و فعالیت‌های برون مرزی گروه‌های جنایتکار در درجه اول گروه‌هایی که قاچاق مواد مخدر را انجام می‌دهند ایجاد کند.
پانکراتنکو ادامه داد: نکته جالبی هم وجود دارد که چین بسیار نگرش مثبتی در جهت فعالیت ایران و حضور این کشور در آسیای مرکزی دارد چون در راستای طرح «یک کمربند- یک جاده» می‌باشد.
وی افزود: ایران هرگز سیاست تبلیغ افراط‌گرایی در منطقه را نداشته باشد.
این کارشناس گفت: بنابراین این اتهام در حد یک لینک ارتباطی است برای ایجاد جنگ اطلاعاتی بر علیه ایران که در منطقه جریان دارد.
پانکراتنکو تصریح کرد: در واقع تبلیغ افراط، سیاست دولت عربستان سعودی است که در آسیای مرکزی از آن برای گسترش وهابیت استفاده می‌کند، وهابیت ایدئولوژی دولت سعودی است که در کشورهای دیگر آن را تبلیغ می‌کنند و مکانیسم کلیدی برای افزایش منافع ژئوپلیتیک خود قرار دادند که بتوانند رهبری جهان اسلام را داشته باشند.
وی اظهار داشت: آسیای مرکزی برای آنها درست همان منطقه‌ای است که می‌توانند در این رابطه موفقیت بدست آورند حالا اگر برای تمام کشورهای منطقه نباشد برای برخی از کشورها بدست اوردن این موفقیت وجود دارد.
این کارشناس گفت: حضور عربستان در منطقه آسیای مرکزی گسترش می‌یابد و هدف اصلی آن تحکیم و تقویت موقعیت «ریاض» و رهبری عربستان در منطقه و دنیای مسلمانان و خروج ایران از منطقه است.
ایران و مسائل اقتصادی تاجیکستان
پانکراتنکو افزود: هدف اصلی دولت «دوشنبه» توسعه جریانات مالی است که بر این اساس، اگر شریک خارجی نتواند بودجه کافی را در اختیار تاجیکستان قرار دهد علاقه آنها به این کشور از بین می‌رود و در پی یافتن شریک دیگر می‌رود تا بتواند بودجه کافی را در اختیار گیرد و قادر باشد جریانات مالی این کشور را تامین نماید، مشخص است که با در نظر گرفتن مشکلات اقتصادی، ایران نمی‌تواند اسپانسر مفیدی برای تاجیک‌ها باشد.
وی ادامه داد: در پایان سال ۲۰۱۳ ایران کمک‌های خود را به تاجیکستان محدود کرد که نگرانی و نارضایتی‌های دوشنبه را به دنبال داشت و در نتیجه این کشور به فکر یافتن یک اسپانسر دیگر افتاد البته این جستجو وقت زیادی را نگرفت زیرا ریاض جیب کمک‌های خود را به روی تاجیک‌ها باز کرد ولی برای این بسته کمکی شرایط سیاسی را نیز گذاشت و آن قطع روابط با ایران بود.
این کارشناس گفت: «امام علی رحمان» احتیاجی به مخالف ندارد ولی هرگونه ارتباط کشورهای دیگر با مخالفین و رهبران مخالف تاجیکستان برای وی توهین محسوب می‌شود.
ایران، ترکمنستان و بحران گاز
پانکراتنکو با اشاره به درگیری بر سر گاز با ترکمنستان افزود: وجود بحران مالی در ترکمنستان در نتیجه مدیریت رهبران اقتصادی این کشور است.
وی ادامه داد: موضوع گاز موضوعی نیست که دیروز یا پریروز اتفاق افتاده باشد این موضوع بر می‌گردد به سال‌های ۲۰۱۲ زمانی که عشق آباد با چین توافق‌نامه‌ای را به امضا رسانید و در این سند پکن به عنوان مصرف کننده اصلی گاز ترکمن شناخته شد و برنامه ساخت خط لوله انتقال گاز با گذر از قرقیزستان را تضمین کرد و این زنگ خطری برای دیگر شرکای گازی ترکمنستان بود.
این کارشناس تصریح کرد: پس از این قرارداد عشق آباد رفتار سخت و نا متعادل خود را با شرکای چند صد ساله کشورهای برادر آغاز کرد. پس از ان بود که عشق آباد پیشنهاد تهران را مبنی بر توافق ده ساله خرید گاز به مبلغ ۳۰ میلیارد دلار رد کرد و به همین مبلغ ترکمن می تواند محصول و یا کالاهای دیگر را بدهد ولی این خط پایانی شد که ترکمن باید مناطق شمالی ایران را گاز بدهد و این امر اجتناب ناپذیر است.
وی ادامه داد: حالا چرا این زنگ در شرکت گاز ایران به صدا درامد راز بزرگی است، پس از گذشت ۴ سال از امضای توافق‌نامه چین و ترکمنستان هم دولت روحانی و هم شرکت ملی گاز ایران زمان کافی را در دست داشتند تا اقدام لازم را برای آنچه از دست دادند، انجام دهند و این در حالی است که نقش گاز ترکمن در تعادل انرژی تهران ۱٫۵ درصد است که کاملا بدون دردسر می‌توانست انجام گیرد ولی نشد و آشکارا نادیده گرفته شد.
پانکراتنکو اظهار داشت: مدت‌ها پس از این حادثه بود که مقامات ایران حرکتی به خود دادند و در آغاز ماه جاری بالاخره ساخت خط لوله «دامغان- نکا» پایان یافت که به میدان «پارس جنوبی» در خلیج فارس و استان مازندران مربوط می‌شد که طبق بیانیه رسمی مقام ایرانی نیازی به ورود گاز ترکمن نیست.
این کارشناس تصریح کرد: «اسلام کریموف» در رابطه با روابط ایران و ازبکستان در هر زمینه‌ای بسیار محتاطانه عمل می‌کرد و برای تشکیل هر انجمن، سازمان و باشگاهی که تهران به آن علاقمند بود شورای امنیت ملی به شدت واکنش نشان می‌داد.
وی افزود: اما به نظر می‌رسد که رئیس جمهور فعلی رویکرد متفاوتی دارد ولی این به معنای گسترش روابط با ایران نیست و علاقمندی تاشکند را به گسترش روابط با تهران نشان نمی‌دهد ولی برای میرضیایف اولویت‌های سیاست خارجی طور دیگری است و بیشتر جنبه اقتصادی دارد.
پانکراتنکو در پایان گفت: احتمال افزایش حجم تبادلات تجاری بین ۲ کشور از ۲۵۰ میلیون دلار کنونی به یک میلیارد بعید است ولی چشم انداز خوبی در انتظار ۲ کشور می‌باشد.
